Από τη στιγμή που είχε θέσει νοκ άουτ τη Βραζιλία, χάρη στο περιβόητο 6-0 επί του Περού, η Αργεντινή είχε κάνει το μεγαλύτερο βήμα για την κατάκτηση του Μουντιάλ που διοργάνωνε η ίδια. Όμως και η Ολλανδία, την οποία βρήκε απέναντί της στον τελικό που διεξήχθη στις 25 Ιουνίου 1978, δεν ήταν εύκολος αντίπαλος κι ας αγωνιζόταν τότε χωρίς τον Γιόχαν Κρόιφ, αλλά και το «μυαλό» του κέντρου της στην προηγούμενη διοργάνωση, τον Βιμ Φαν Χάνεγκεμ. Το γεγονός ότι είχε αποκλείσει την Ιταλία και τη Δυτική Γερμανία στον ημιτελικό όμιλο και μάλιστα χωρίς σκιές, έλεγε πολλά.
Θα άφηνε, όμως, η χούντα του Χόρχε Βιδέλα να χαθεί το τρόπαιο; Εκ του αποτελέσματος, λέμε ύστερα από σαράντα χρόνια, πώς έκανε ό,τι μπορούσε για να βοηθήσει την Αργεντινή να φτάσει στη νίκη με 3-1 (στην παράταση) και στο χρυσό τρόπαιο. Τόσο με το έξυπνο «σπρώξιμο» από τη διαιτησία όσο και με τον πόλεμο νεύρων πριν, αλλά και στα πρώτα λεπτά του αγώνα. Ακόμα κι έτσι, όμως, η Ολλανδία έφτασε τόσο κοντά… Το πλασέ του Ρομπι Ρένσενμπρινκ στο δοκάρι στις καθυστερήσεις, φάση που θα αναλύσουμε εκτενώς παρακάτω, θα είχε στείλει στον βρόντο τα όποια σχέδια (αν όντως υπήρχαν) του στυγερού δικτάτορα. Είναι τελικά αυτές οι λεπτομέρειες που έχουν προσδώσει μυθικές διαστάσεις σε εκείνον τον τελικό, ο οποίος είναι αναμφίβολα ένας από τους πιο συγκλονιστικούς στην ιστορία των Μουντιάλ κι ας μην πρόσφερε σπουδαίο ποδοσφαιρικό θέαμα.
Πόλεμος νεύρων
Το παιχνίδι είχε αρχίσει στο παρασκήνιο τις ημέρες πριν τον τελικό, όταν η Αργεντινή απαίτησε από τη ΦΙΦΑ να αντικατασταθεί ο Ισραηλινός ρέφερι, Άμπραχαμ Κλάιν, επειδή, έλεγε, η Ολλανδία είχε καλή σχέση με το εβραϊκό «λόμπι»! Όπερ και εγένετο, με τον Ιταλό, Σέρτζιο Γκονέλα, να ορίζεται στη θέση του. Λίγο πριν τη σέντρα, οι παίκτες των γηπεδούχων δημιούργησαν θέμα με τον νάρθηκα που είχε στο δεξί του χέρι ο Ρενέ Φαν Ντε Κέρκοφ (απόρροια ενός χτυπήματος στο δεύτερο ματς του τουρνουά και για το οποίο δεν είχε παραπονεθεί κανείς μέχρι τότε), με αποτέλεσμα, κατόπιν υπόδειξης του Γκονέλα, να τοποθετηθεί επιπλέον γάζα, για λόγους ασφαλείας. Ο ψυχολογικός πόλεμος συνεχίστηκε από τους Αργεντινούς στα πρώτα λεπτά του τελικού, με σκληρά μαρκαρίσματα που έμειναν ατιμώρητα και κάποια ανύπαρκτα οφσάιντ που ανέκοψαν επιθέσεις των «οράνιε».
Κάπως έτσι, η Αργεντινή πήρε τον έλεγχο του ματς. Λίγο ο ανεπιτήδευτος ποδοσφαιρικός τσαμπουκάς των παικτών της, λίγο η στήριξη από τους δεκάδες χιλιάδες φιλάθλους της στο κατάμεστο «Μονουμεντάλ», την έφεραν σε ρόλο οδηγού. Και στο 38’ ήρθε και το 1-0, όταν ένας ωραίος συνδυασμός κατέληξε σε γκολ από τον Μάριο Κέμπες. Χάρη και στον τερματοφύλακα, Ουμπάλδο Φιγιόλ, ο οποίος πραγματοποίησε κάποιες σωτήριες επεμβάσεις του σε σουτ του Τζόνι Ρεπ και του Ρομπ Ρένσενμπρινκ, πριν και μετά γκολ, η «αλμπισελέστε» έκλεισε το πρώτο ημίχρονο προηγούμενη κι ας μην είχε παίξει καλύτερο ποδόσφαιρο από την αντίπαλό της.
Η ισοφάριση
Η Ολλανδία δεν μπόρεσε να συνεχίσει τον ίδιο ρυθμό στο πρώτο μισό της επανάληψης, αλλά αναθάρρησε στο τελευταίο εικοσάλεπτο. Ο Αυστριακός προπονητής της, Ερνστ Χάπελ, έβγαλε τον Τζόνι Ρεπ και έβαλε στη θέση του τον υψηλόσωμο επιθετικό, Ντικ Νανίνγκα, ο οποίος είχε δώσει μία υπόσχεση στους συμπατριώτες του δημοσιογράφους πριν τον τελικό: «Αν παίξω, θα σκοράρω στο τελευταίο δεκάλεπτο». Και το έκανε! Στο 81’, αξιοποίησε τη «γλυκιά» σέντρα του Γιόχαν Νέεσκενς και με καρφωτή κεφαλιά ισοφάρισε! Ο κόσμος στην κερκίδα, που αδημονούσε για τη λήξη και την απονομή, είχε «παγώσει».
Η ψυχολογία ήταν πλέον με το μέρος των «οράνιε», οι οποίοι κυνήγησαν και το δεύτερο γκολ. Και το άγγιξαν λίγα δευτερόλεπτα μετά τη συμπλήρωση των 90 λεπτών. Ο Ρούντι Κρολ έκανε γέμισμα προς την περιοχή, ο Ρόμπ Ρένσενμπρινκ πρόλαβε την έξοδο του Φιγιόλ, αλλά με την προβολή του έστειλε την μπάλα στο δεξί δοκάρι της Αργεντινής… «Αν η μπάλα είχε πάει πέντε εκατοστά πιο πέρα, θα ήμασταν πρωταθλητές κόσμου. Κι εγώ θα είχα αναδειχθεί πρώτος σκόρερ, ενδεχομένως και καλύτερος παίκτης του τουρνουά. Και όλα αυτά, με μία φάση!», έχει δηλώσει ο Ρένσενμπρινκ, ο οποίος με πέντε γκολ στους έξι προηγούμενους αγώνες, ήταν ο μεγάλος πρωταγωνιστής της πορείας της Ολλανδίας μέχρι τον τελικό. Η μοίρα, όμως, ήθελε να γραφτεί στην Ιστορία ως μοιραίος.
Ως ήρωα, είχε επιλέξει τον Μάριο Κέμπες. Ο μακρυμάλλης κυνηγός της Βαλένθια, με τις κατεβασμένες κάλτσες και το ατίθασο στιλ, πέτυχε με παλικαρίσιο όσο και περιπετειώδη τρόπο το 2-1 στο τελευταίο λεπτό του πρώτου ημιχρόνου της παράτασης. Πλέον ήταν εκείνος πρώτος σκόρερ του Μουντιάλ με έξι τέρματα, ο απόλυτος ήρωας της Αργεντινής που είχε φτάσει κοντά στο όνειρο. Άλλωστε, τα ψυχικά αποθέματα των Ολλανδών είχαν εξαντληθεί. «Η ευκαιρία τους χάθηκε. Τώρα είναι νεκροί», είχε πει ο Σέζαρ Λουίς Μενότι στους παίκτες του πριν ακόμα αρχίσει το έξτρα ημίωρο και με το 2-1 είχε δικαιωθεί. Οι παίκτες του, όμως, δεν σταμάτησαν να επιτίθενται ούτε στο δεύτερο ημίχρονο του έξτρα χρόνου και στο 116’ «κλείδωσαν» τη νίκη με ένα ακόμα περιπετειώδες όσο και τυχερό γκολ από τον Ντανιέλ Μπερτόνι, ύστερα από καραμπόλες στην ολλανδική περιοχή. Το «Μονουμεντάλ» είχε πάρει φωτιά! Ο λαός της Αργεντινής είχε ξεχάσει για λίγες ώρες τους χιλιάδες αγνοούμενους από τις κτηνωδίες του καθεστώτος και αποθέωνε ακόμα και τον Βιδέλα, την ώρα που απένειμε γεμάτος ικανοποίηση το χρυσό τρόπαιο στον αρχηγό, Ντανιέλ Πασαρέλα.
«Δεν είμαι μοιραίος»
Όσο για τους Ολλανδούς; Έμειναν με τη στάμπα του χαμένου και ο Ρένσενμπρινκ με εκείνη του μοιραίου, την οποία όμως ο ίδιος δεν αποδέχεται: «Κόντεψα να μετατρέψω μία χαμένη μπαλιά στο γκολ που θα μας χάριζε το Παγκόσμιο Κύπελλο. Να απολογηθώ κιόλας;», είπε πολλά χρόνια αργότερα, αν και είναι προφανές ότι έχασε για πολλά βράδια τον ύπνο του ενθυμούμενος εκείνη τη φάση, που τον κυνηγάει ακόμα.
Άλλοι, όπως ο Ρούντι Κρολ, διατηρούν επιφυλάξεις. Ο σπουδαίος αμυντικός των «οράνιε» έχει δηλώσει στον Ντέιβιντ Γουίνερ, για λογαριασμό του βιβλίου «Brilliant Orange» που συνέγραψε ο τελευταίος («Bloomsbury Publishing, 2000): «Ίσως αν ο Ρόμπι δεν βιαζόταν τόσο, να το έβαζε. Το λέω επειδή, όπως ο Μάρκο Φαν Μπάστεν και ο Τζορτζ Μπεστ, μπορούσε κι εκείνος να πετύχει απίστευτα γκολ από θεωρητικά απίθανα σημεία. Δεν έχω ξαναδεί τη φάση τόσες πολλές φορές, αλλά ίσως αν είχε προχωρήσει λίγο πιο μέσα… Δεν ξέρω. Μάλλον πρέπει να το δω ξανά. Δείτε το κι εσείς προσεκτικά. Ποια είναι η στάση του σώματός του, πώς θα μπορούσε να είχε κάνει ένα βήμα…».
Αργεντινή-Ολλανδία 3-1 (στην παράταση)
Σκόρερ: 38′, 105′ Κέμπες, 116′ Μπερτόνι – 82′ Νανίνγκα
Αργεντινή: Φιγιόλ, Γκαλβάν, Ολγκίν, Πασαρέλα, Ταραντίνι, Αρντίλες (66′ Λαρόσα), Μπερτόνι, Γκαζέγκο, Κέμπες, Λούκε, Ορτίς (75′ Χούζεμαν).
Προπονητής: Σέζαρ Λουίς Μενότι.
Ολλανδία: Γιόνγκμπλουντ, Πόορτφλιτ, Κρολ, Μπραντς, Γιάνσεν (73′ Σουουρμπίρ), Χάαν, Ρ. Φαν ντε Κέρκοφ, Β. Φαν ντε Κέρκοφ, Νέεσκενς, Ρένσενμπρινκ, Ρεπ (59′ Νανίνγκα).
Προπονητής: Ερνστ Χάπελ.
