Πριν από κάποιους μήνες, πήρα την απόφαση να βγάλω στον αέρα ένα σάιτ. Γνωρίζοντας πόσο σκληρός ήταν ο ανταγωνισμός εκεί έξω, αναγνωρίζοντας πως οικονομικά ισοδυναμούσε με αυτοκτονία το εγχείρημά μου, το μόνο που θα μπορούσα να αντιτάξω ήταν το θάρρος της γνώμης. Της δικής μου και των εκάστοτε συνεργατών μου.
Θεωρητικά, το να λες και να γράφεις αυτό που πραγματικά πιστεύεις φαίνεται το πιο εύκολο. Στην πραγματικότητα όμως, η θεωρία από την πράξη απέχει έτη φωτός. Κυρίως επειδή κάθε Μέσο εξυπηρετεί μια σκοπιμότητα, αλλά και γιατί είναι τρομερά δύσκολο να συνηθίσεις στην ιδέα πως ό,τι γράψεις μπορεί ανά πάσα στιγμή να σε κάνει «εχθρό του λαού». Αν όχι των πολλών (που συνήθως σιωπούν), τότε σίγουρα των λιγότερων που όμως μπορούν να κραυγάζουν…
Ως απλός συντάκτης δεν κρύφτηκα ποτέ μου και ήμουν τυχερός που για μεγάλο χρονικό διάστημα είχα πάνω από το κεφάλι μου έναν μέντορα που σιχαινόταν τη λογοκρισία. Και που την εφάρμοζε μονάχα όταν θεωρούσε ότι κάποιος συντάκτης του έχανε το μέτρο. Που να ήξερε βέβαια ότι στη συνέχεια το μέτρο δεν θα το έχαναν οι συντάκτες αλλά οι διάδοχοί του…
Τον Ιανουάριο του 2018, ο Ολυμπιακός έκανε μια ακατανόητη επιλογή. Για λόγους που κανείς δεν κατάλαβε και κυρίως, που κανείς από τους αρμοδίους δε φρόντισε να εξηγήσει στον κόσμο, απομακρύνθηκε ένας προπονητής που παρέλαβε χάος και άρχισε να το σχηματοποιεί σε ομάδα. Πέρα από την όποια αγωνιστική βελτίωση παρατηρήθηκε, η βαθμολογική ήταν εκείνη που μιλούσε από μόνη της. Από το -5 στο +1 μέσα σε λιγότερους από τρεις μήνες, η διαδρομή ήταν πολύ πιο μεγάλη απ’ ό,τι φάνηκε.
Τότε, όταν όλοι μιλούσαν για στρατηγούς και στρατιώτες, ένας τρελός σε μια γωνίτσα έγραφε για τον επερχόμενο παραλογισμό, προτού καν επικυρωθεί η πρόσληψη Γκαρθία. Τα επιχειρήματα ήταν κάμποσα και νομίζω ότι όλα τους περιείχαν ποδοσφαιρική λογική. Ακόμα όμως κι αν δεν έχεις ιδέα από ποδόσφαιρο, ανατρέχεις σε άλλες εφαρμοσμένες επιστήμες: όταν κάτι δε δούλευε και τώρα δουλεύει, γιατί να προσπαθήσεις να το πειράξεις;
Χρειάστηκε να φτάσει η περυσινή σεζόν στο τέλος της για να διαβάσουμε πια για τον «καταστροφέα και εγκληματία Χάσι που μας κουβάλησε χρυσοπληρωμένα σαπάκια». Το ότι ο Χάσι ήταν ένας απλός υπάλληλος (όπως είναι όλοι σε μια ΠΑΕ πλην του μεγαλομετόχου της) που παρ’ όλα αυτά απέκτησε υπερεξουσίες, θα έπρεπε να ήταν το πρώτο που θα απασχολούσε την κορυφή. Και το ότι θεωρήθηκε από κάποιους «επιτυχημένος» και «τίμιος» επειδή απλώς δεσμεύτηκε να βάλει την ομάδα στο Τσάμπιονς Λιγκ, κανονικά θα έπρεπε να επισύρει ΕΔΕ. Με την ευθύνη της διεξαγωγής της στους οπαδούς, για να υπάρχει απόλυτη αντικειμενικότητα…
Η ρίζα του κακού
Το κακό για τον Ολυμπιακό δεν ξεκίνησε φέτος. Και εννοείται ότι ο δύστυχος ο Μαρτίνς είναι ο τελευταίος που φταίει για το ότι για πρώτη φορά μετά τα πέτρινα, οι Πειραιώτες βρίσκονται τυπικά ή ουσιαστικά έξω από κάθε στόχο. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη διεκδίκηση των τίτλων που είναι και το μοναδικό πραγματικό μετρήσιμο μέγεθος.
Η ρίζα του κακού βρίσκεται αρκετά πιο πίσω. Πριν τον Χάσι, τον Μπέντο, πριν καν τον σενιόρ Μίτσελ. Τον άνθρωπο που δεν μπόρεσε να ριζώσει πουθενά ως προπονητής, αλλά για τις ιδιαιτερότητες του Ολυμπιακού ήταν σχεδόν ιδανικός. Όπως συμβαίνει με τους λεγόμενους men of the club: μπορεί π.χ. ο Ζιντάν να μη στεριώσει σε καμία ομάδα του κόσμου, αλλά για τη Ρεάλ θα είναι πάντα ο άνθρωπος που την οδήγησε σε συνεχόμενα Τσάμπιονς Λιγκ. Ή ο Λεμονής: ακόμα κι αν ήταν ο πιο ανεπαρκής προπονητής του κόσμου για οποιαδήποτε ομάδα, η γνώση και η εμπειρία για το πως δουλεύει ο οργανισμός Ολυμπιακός του δίνει αβαντάζ έναντι σχεδόν οποιουδήποτε ικανότερου συναδέλφου του…
Το καλοκαίρι του 2012 οι οικονομικές συγκυρίες οδήγησαν την ΠΑΕ Ολυμπιακός στην απόφαση περικοπών. Η Ελλάδα βρισκόταν στο χείλος της χρεοκοπίας, οι πωλήσεις δεν ήταν ακόμη… ψωμοτύρι (ο Μιραλάς αποτελούσε φωτεινή εξαίρεση στον κανόνα) και απέναντι βρίσκονταν αντίπαλοι υπό διάλυση. Μπορεί να μην το καταλάβαμε τότε, αλλά ο Ολυμπιακός έφερε τον ιδανικότερο προπονητή στον κόσμο για το πρότζεκτ που είχε στο μυαλό του. Θυμηθείτε τι έκανε ο Ζαρντίμ στη Σπόρτινγκ των περικοπών και στη Μονακό των συνεχών πωλήσεων και θα καταλάβετε.
Ποιο ήταν το σφάλμα; Ότι εκείνη η στροφή δεν επικοινωνήθηκε σωστά. Δηλαδή καθόλου. Μέσα σε ένα καλοκαίρι που οι Πειραιώτες είχαν για διάφορους λόγους χάσει τον κορμό τους (Μέλμπεργκ, Μιραλάς, Αβραάμ, Ορμπάιθ, Μακούν μεταξύ άλλων), κανείς δε βγήκε να πει στον κόσμο πως η προσαρμογή στα νέα οικονομικά δεδομένα ήταν αναγκαία και ότι θα ήταν άδικο εξαρχής να επιχειρήσει κάποιος να συγκρίνει την εποχή του τεράστιου μπάτζετ επί Βαλβέρδε με εκείνη των επιβεβλημένων περικοπών επί Ζαρντίμ.
Ποτέ (μα ποτέ) δεν ακούς τη μάζα
Έστω κι έτσι, ο Πορτογάλος πρόλαβε να αφήσει μια κάβα κοντά στα 30 εκ. ευρώ, μέσα από την αξιοποίηση του Μανωλά και του Μήτρογλου. Α, και μια ομάδα που θα κατακτούσε το πρωτάθλημα αήττητη, αν δεν είχαν φαγωθεί όλοι να φύγει ο Ζαρντίμ επειδή νίκησε τον Λεβαδειακό στις καθυστερήσεις. Το χατίρι των πολλών έγινε και το αποτέλεσμα ποιο ήταν; Μόλις λίγους μήνες αργότερα, το Καραϊσκάκη φώναζε «έκανες τον Θρύλο αεκάκι» στο 1-1 με τον Παναθηναϊκό. Με τον Παναθηναϊκό έτσι;
Το μεγαλύτερο λάθος του Βαγγέλη Μαρινάκη ήταν που παρασύρθηκε από τις φωνές της μάζας (αλλά και το εσωτερικό θάψιμο) στην περίπτωση του Ζαρντίμ. Πρώτον, επειδή έτσι άνοιξαν οι ασκοί του Αιόλου και δημιουργήθηκε «δεδικασμένο» και δεύτερον επειδή ο ίδιος αναγκάστηκε να ακυρώσει μια προσωπική επιλογή που βαθιά μέσα του γνώριζε πάντα ότι ήταν η σωστή.
Ο κόσμος, σε επίπεδο μάζας, ποτέ του δεν ήξερε τι ακριβώς θέλει. Οι ίδιοι που έβριζαν τον Κόκκαλη επειδή η ομάδα είχε κάποιες τραγικές χρονιές στην Ευρώπη, αναπολούσαν μετά από λίγα χρόνια τους σταρ που έβλεπαν και τις στιγμές μαγείας που εκείνοι χάριζαν. Και οι ίδιοι που δήλωναν ότι δεν τους νοιάζει και να χαθεί ένας τίτλος, φτάνει η ομάδα να προχωρήσει στην Ευρώπη (λες και αυτό ήταν κάτι απλό), έφεραν τον κόσμο ανάποδα όταν το πρωτάθλημα χάθηκε το 2010.
Από το 2000 και μετά βρείτε μου μια σεζόν, μια μόνο, κατά την οποία ο κόσμος (και ο Τύπος, να μη βγάζουμε την ουρά μας απέξω) να δήλωνε ικανοποιημένος από την ομάδα και τον προπονητή τον Μάιο. Εγώ σας λέω ότι δεν υπάρχει ούτε μια!
Ο Μαντζουράκης, ο Λεμονής, ο Προτάσοφ, ο Κάτανετς, ο Μπάγεβιτς, ο Σόλιντ, ξανά ο Λεμονής, ο Βαλβέρδε, ο Ζίκο, ξανά ο Βαλβέρδε και πάει λέγοντας, αποτελούσαν πάντοτε σημείο τριβής με το που τέλειωνε μια σεζόν. Άλλος γιατί δεν προχώρησε στην Ευρώπη, άλλος γιατί έχασε το πρωτάθλημα, άλλος γιατί δεν πήρε νταμπλ. Άλλος γιατί δεν έπαιζε καλή μπάλα, άλλος επειδή δεν πήρε νταμπλ και… Τσάμπιονς Λιγκ μαζί, ο κατάλογος των δικαιολογιών και του παραλογισμού είναι ατελείωτος.
Μήπως θέλετε να πιάσουμε τα ονόματα των παικτών εκείνων που κατά καιρούς τα άκουσαν από την εξέδρα; Γήπεδο που έχει αποδοκιμάσει τον Τζόλε ως εν ενεργεία παίκτη του, θα έπρεπε κανονικά να σφραγιστεί και να τσιμεντωθεί μέσα στη γη όπως έκαναν οι Σοβιετικοί κάποτε με τον αντιδραστήρα του Τσέρνομπιλ.
Τι σχέση έχουν όλα αυτά με τη Λαμία;
Το περασμένο καλοκαίρι ο Ολυμπιακός ξεκίνησε μια προσπάθεια αναδιοργάνωσης, κάνοντας μια απόπειρα ποδοσφαιρικότερης προσέγγισης των πραγμάτων. Είναι ξεκάθαρο πως έγιναν λάθη, κάποια εκ των οποίων φαίνονταν από την πρώτη στιγμή. Όταν όμως η πίεση είναι μεγάλη, λάθη θα γίνουν. Το θέμα είναι να καταλάβεις ποια μπορείς να αποφύγεις εγκαίρως.
Αν ρωτήσεις έναν μέσο σκάουτερ με σχετική γνώση των ξένων πρωταθλημάτων, σίγουρα θα σου προτείνει παίκτες καταλληλότερους και φθηνότερους από πολλούς που υπάρχουν στο τωρινό ρόστερ. Προσέξτε, όχι ικανότερους ή «καλύτερους», αλλά καταλληλότερους. Δε γίνεται, για παράδειγμα, να βλέπω τον Ζερβινιό να κάνει πάρτι στη Σέριε Α και να ξέρω ότι περίμενε μέχρι την τελευταία στιγμή να έρθει στον Ολυμπιακό, δίχως κανείς να ασχοληθεί πραγματικά μαζί του. Ή να βλέπω τόσους και τόσους παίκτες να εμφανίζουν στοιχεία που για τους Πειραιώτες είναι δυσεύρετα, αλλά ο σύλλογος να περιμένει από τον κάθε Μέντες τη λίστα με τους «διαθέσιμους».
Όσο και να απειλήσεις έναν παίκτη, όσο καλά και να τον πληρώσεις, δεν θα μπορέσει ποτέ να αποδώσει παραπάνω από αυτό που μπορεί. Πόσες σεζόν δηλαδή θα χρειαστεί να περάσουν μέχρι οι άνθρωποι του Ολυμπιακού να χωνέψουν π.χ. ότι ο Μπουχαλάκης δε θα γίνει ποτέ πρωταγωνιστής σε αυτό το επίπεδο; Πόσες ακόμη απόπειρες με παίκτες 30+ να μεσολαβήσουν ώστε να γίνει κατανοητό πως σε αυτές τις ηλικίες φέρνεις μονάχα… Ριβάλντο, άντε και Καμπιάσο;
Όσο κι αν πάρεις στο κυνήγι τον Ποντένσε, «φονιά» δεν θα τον κάνεις. Ήδη έχει κάνει υπέρβαση ο Πορτογάλος φέτος, αν συγκρίνουμε τους αριθμούς του με εκείνους στη Σπόρτινγκ. Ούτε ο σπουδαίος Νάτχο θα γίνει λυκόπουλο αν τον απειλήσεις και θα τρέχει σαν κατοστάρης. Το σίγουρο είναι πως μια ομάδα με παίκτες που παίζουν έστω μια σεζόν μαζί, την επόμενη θα έχει απείρως περισσότερες πιθανότητες να είναι καλύτερη από εκείνη που ξεκινά (ξανά) από την αρχή. Χίλιες φορές ένα δεμένο σύνολο που περιέχει και μέτριους παίκτες, παρά ένα νέο ρίσκο με ολοκαίνουργια ομάδα και ποδοσφαιριστές που το καλοκαίρι θα είναι θεοί και τον Φλεβάρη δεν θα βλέπουμε την ώρα να φύγουν…
«Καλά τα λες, αλλά εσύ τι προτείνεις;» θα πουν κάποιοι. Παρότι δεν είναι αυτός ο ρόλος μου, προτείνω να επικρατήσει η λογική. Τι λέει αυτή η λογική; Ότι κανείς δεν μπορεί να πάρει στα σοβαρά έναν σύλλογο που κάθε χρόνο αλλάζει καμιά εικοσαριά παίκτες και κάνα δυο προπονητές. Νομίζετε ότι δεν διαβάζουν και δεν μαθαίνουν οι ξένοι τι γίνεται κάθε φορά που ο Ολυμπιακός χάνει ένα πρωτάθλημα ή ένα κύπελλο;
Ένας σύλλογος που επιτρέπει στον εαυτό του να λειτουργεί με αυτόν τον παρορμητικό τρόπο, δεν μπορεί να προσελκύσει το ενδιαφέρον σοβαρών ξένων παικτών. Για τους προπονητές δεν το συζητάμε καν: μονάχα στην προοπτική κλειστού συμβολαίου με υψηλή αποζημίωση μπορεί να ψηθεί ένα δυνατό όνομα να αναλάβει. Και γι’ αυτό δε φταίνε οι οπαδοί που κακομάθανε και που φέρνουν την καταστροφή κάθε τόσο δίχως να έχουν ιδέα για το αντικείμενο, αλλά η διοίκηση που δεν ξεκόβει μια και καλή την κουβέντα: «Κύριοι, η θέση σας είναι στην εξέδρα, να στηρίζετε την ομάδα. Η θέση μας είναι στα γραφεία της ΠΑΕ, να προσπαθούμε κάθε μέρα να παίρνουμε τις σωστές αποφάσεις. Και επειδή θα κάνουμε και λάθη, οι επιλογές σας είναι δυο: ή να κράζετε κάθε τρεις και λίγο στα social media ή να βοηθήσετε με τη στήριξή σας στα δύσκολα ώστε τα λάθη να διορθωθούν και να ξαναφτάσουμε εκεί που μας αρμόζει».
Ο Ολυμπιακός χθες αποκλείστηκε από τη Λαμία στην έδρα του, γνωρίζοντας πως προκρίνεται ακόμα και με τρεις διαφορετικές ισοπαλίες. Σοκ, έκπληξη, αλλά όχι καταστροφή. Καταστροφή θα ήταν αν έχανε κάτι που δεν θα μπορούσε να υπάρχει χωρίς αυτό. Και ότι επρόκειτο απλώς για τον τελευταίο ρεαλιστικό στόχο, δε σημαίνει ότι αυτός ο στόχος ήταν μεγάλος.
Ο Μαρτίνς έκανε λάθη, οι παίκτες του το ίδιο, αλλά σε ένα ματς με 18 τελικές στην εστία και συνολικά 28 προσπάθειες για γκολ, το να πεις στον προπονητή ότι φταίει για το μηδέν μπροστά είναι πέρα από κάθε λογική. Όπως και να κάνεις λόγο για «αμυντική δυσλειτουργία» σε ένα ματς που ο αντίπαλος έκανε 1(μια) τελική και την έβαλε στα δίχτυα. Αν έτρωγε τρεις φάσεις για γκολ αλλά τις έπιανε ο Λοντίγκιν, η άμυνα θα ήταν γρανιτένια; Ή αν έστω το πέναλτι κατέληγε στα δίχτυα, θα συζητούσαμε σήμερα για όλα αυτά;
Μεταξύ μας, ιδανικότερη συγκυρία για να συζητηθούν τα παραπάνω θα ήταν μετά από μια αγχωτική πρόκριση σαν κι αυτή που τελικά δεν πήρε ο Ολυμπιακός. Όταν όμως το αποτέλεσμα είναι «ευνοϊκό», ποιος έχει το κουράγιο να μιλήσει και κυρίως να ακούσει τους άλλους να του υποδεικνύουν τα λάθη του;
Στα δικά μου μάτια, ο μοναδικός καλός λόγος για να φύγει ο Μαρτίνς τον Μάιο ανάγεται στη μεταφυσική. Να θεωρηθεί ότι η παρουσία του φέρνει μια κακή αύρα στην ομάδα και να πάει στην ευχή του θεού. Δεν ξέρω αν υπάρχει προηγούμενο απόλυσης λόγω… γκαντεμιάς, αλλά ο Πορτογάλος είναι κοντά στο να τα καταφέρει. Μέσα σε όλη αυτή την τρέλα που επικράτησε πέρυσι και που είχε ως αντίκτυπο το γενικό ξήλωμα του ρόστερ, ο Μαρτίνς προσπαθεί να βάλει σε μια τάξη τα υλικά που έχει. Τα οποία θα μπορούσαν να είναι καλύτερα, δίχως αυτό όμως να μπορεί να εγγυηθεί οτιδήποτε ελλείψει χημείας.
Ποια είναι η λύση λοιπόν; Σε μια πρόταση συνοψίζεται ως εξής. Να σταματήσει ο Μαρινάκης να συμπεριφέρεται ως οπαδός (ο οποίος οπαδός έχει παραδοσιακά τη διάθεση να τα σπάσει όλα μετά από κάθε ήττα) και να σταματήσει ο οπαδός να συμπεριφέρεται ως μεγαλομέτοχος. Μόλις αποκατασταθούν αυτές οι ισορροπίες, τα πάντα θα λειτουργήσουν αμέσως καλύτερα για όλους. Από ένα ψέμα που σκοτώνει, μια αλήθεια που πληγώνει θα πρέπει να είναι πάντοτε προτιμότερη. Αυτήν ακριβώς οφείλουμε να επιδιώκουμε όλοι μας, με κάθε κόστος…