Κάθε φορά που ένα «μικρότερο» ποδοσφαιρικό μέγεθος νικά ένα «μεγαλύτερο» στο Τσάμπιονς Λιγκ, στην Ελλάδα έχει… πάρτι. Και συνήθως στα πάρτι αυτά μαζεύονται «περαστικοί», δηλαδή παντελώς άσχετοι με το αντικείμενο που λέγεται ποδόσφαιρο.
Η νέα αφορμή δόθηκε από το εκπληκτικό 1-4 του Άγιαξ μέσα στη Μαδρίτη, το οποίο προκάλεσε σεισμό σε ολόκληρη την Ευρώπη. Όπως συμβαίνει συνήθως, το αποτέλεσμα μιας βραδιάς έγινε νο.1 trend στα virtual καφενεία των social media…
Οι κυρίαρχες τάσεις είναι πάντοτε δυο. Οι «αποδώ» που εμμέσως πλην σαφώς απορούν «γιατί εμείς δεν μπορούμε και αυτοί μπορούν;» και οι «αποκεί» που προσπαθούν να εξηγήσουν ότι «κι εμείς θα μπορούσαμε αν υπήρχε υπομονή και στήριξη».
Το παράδοξο είναι πως καμία από τις δυο τάσεις δεν έχει δίκιο. Ούτε καν το πλησιάζει δηλαδή, για να είμαι ακριβής. Ξεκινάμε από μια βασική αρχή. Ο Άγιαξ συγκαταλέγεται μέσα στα 6-7 μεγαλύτερα ποδοσφαιρικά μεγέθη του πλανήτη διαχρονικά. Φέτος συμπληρώνονται πέντε δεκαετίες από τότε που ο κόσμος άρχισε να εξοικειώνεται με τα ονόματα Κρόιφ, Χούλσοφ, Κάιζερ, Σουρμπίρ. Τότε που η πρώιμη βερσιόν αυτού που αργότερα θα ονομαζόταν Total Football πήρε ένα πολύ σκληρό μάθημα στον τελικό της Μαδρίτης από την πάντα «κωλοπετσωμένη» Μίλαν…
Εδώ και μισό αιώνα λοιπόν, η κληρονομιά του Άγιαξ στο ποδόσφαιρο είναι αξεπέραστη. Το ίδιο και η ποδοσφαιρική φιλοσοφία του. Αν θες πραγματικά να μείνεις στην ιστορία, το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να την ασπαστείς, να την αφομοιώσεις, άντε και να την «εξελίξεις». Ό,τι φρόντισε να κάνει η Μπαρτσελόνα, εκμεταλλευόμενη κάθε εντολή, κάθε υπόδειξη και κάθε σκέψη του μεγαλύτερου ποδοσφαιρικού μυαλού που πέρασε ποτέ από τη γη…
Αυτό που βλέπει ο κόσμος την τελευταία δεκαετία από τους Καταλανούς, το είδε για πρώτη φορά στις αρχές του ’70. Και θα το έβλεπε για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, αν οι Ολλανδοί είχαν τον τρόπο να κρατήσουν στο Άμστερνταμ τον Κρόιφ και τους υπόλοιπους. Ή μόνο τον Κρόιφ…
Ακούγεται αστείο το να επικαλείται κάποιος στην Ελλάδα τον χθεσινό θρίαμβο του Άγιαξ, προσπαθώντας να τον φέρει στα μέτρα της ομάδας του. Εν προκειμένω αναφέρομαι σε οπαδούς του Ολυμπιακού. Οι μεν ζηλεύουν το κατόρθωμα του Άγιαξ και απορούν γιατί ο Θρύλος δεν μπορεί να κάνει τα ίδια, οι δε προσπαθούν να νουθετήσουν τους μεν και να τους πείσουν πως όλα θα γίνονταν αν είχαν υπομονή. Πραγματικά, δεν ξέρω ποια προσέγγιση είναι πιο αστεία.
Το 1995 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο πήρε μια απόφαση που ουσιαστικά σκότωσε το ποδόσφαιρο όπως το ξέραμε. Και όπως το αγάπησαν κάμποσες γενιές, για να τα λέμε όλα. Από το 1996 κι έπειτα, όταν ξεκίνησε η εφαρμογή του «νόμου Μποσμάν», το παλιό καλό ποδόσφαιρο άφησε τη θέση του σε ένα βιομηχανοποιημένο προϊόν που θα λειτουργούσε απολύτως προσαρμοσμένο στους νόμους του καπιταλισμού: ο πιο πλούσιος κερδίζει.
Ποια ομάδα πιστεύετε ότι επλήγη πρώτη από εκείνη την απόφαση; Η καλύτερη του κόσμου, αλλά και η λιγότερο «πλούσια» – και θελκτική – από όσες ανήκουν στην ελίτ. Ο Άγιαξ στα μέσα του ’90 ήταν ένα έργο τέχνης εν τη γενέσει του. Πήρε το Τσάμπιονς Λιγκ το 1995, το έχασε την επόμενη σεζόν στα πέναλτι από τη Γιουβέντους των «περίεργων αιματολογικών εξετάσεων» (ας μην ανοίξουμε το θέμα του ντόπινγκ τώρα) και μάλλον θα έπαιρνε τρεις – τέσσερις κούπες ακόμη αν μπορούσε να διατηρήσει για αρκετά χρόνια στο δυναμικό του τον Κλάιφερτ, τον Ντάβιντς, τον Φαν Ντερ Σαρ, τον Όφερμαρς, τον Ρόναλντ Ντε Μπουρ και… τον αδερφό του Φρανκ Ντε Μπερ, όπως είχε πει ο αμίμητος Μανόλο Μαυρόματης.
Έχουν γραφτεί ολόκληρα βιβλία για τους λόγους που το φαινόμενο Άγιαξ αναπτύχθηκε στην Ολλανδία και όχι στην Αγγλία, τη Γερμανία, την Ισπανία ή την Ιταλία. Από κοινωνικοπολιτικές μέχρι… αρχιτεκτονικές προσεγγίσεις, όλες μοιάζουν πειστικές στην προσπάθεια να εξηγήσουν το παραπάνω.
Το σίγουρο είναι ένα: καμία πιθανότητα δεν έχει ελληνικός σύλλογος να πλησιάσει τα στάνταρ του Άγιαξ. Ειδικά αν αυτός λέγεται Ολυμπιακός και είναι καταδικασμένος να παίρνει κάθε χρόνο το πρωτάθλημα. Το κεφάλαιο «υπομονή» είναι το λιγότερο. Πριν από αυτό πρέπει να έχουν καλυφθεί άλλες, πολύ πιο σημαντικές προϋποθέσεις. Όπως το να βρεθείς σε ένα πολιτισμένο περιβάλλον με νόμους και κανόνες, εκεί όπου η δουλειά και η μεθοδικότητα θα ανταμείβονταν.
Ο μόνος τρόπος που θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο είναι αν έφευγαν όλοι οι Έλληνες από την Ελλάδα και τη θέση τους έπαιρναν Ολλανδοί. Και πάλι όμως, μέσα σε λίγα χρόνια κι αυτοί θα μετατρέπονταν σε χαβαλέδες: αν δεν τους έκανε τέτοιους ο ήλιος, μάλλον θα κινδύνευαν από την αύρα αιώνων που θα είχε μείνει πίσω.
Ο ίδιος Άγιαξ που διέσυρε τη Ρεάλ χθες το βράδυ, πριν από λίγο καιρό έφαγε έξι γκολ στο ιστορικό (αλλά όχι μεγαλύτερο) ντέρμπι του ολλανδικού ποδοσφαίρου. Από μια ομάδα μάλιστα που θεωρητικά και ουσιαστικά είναι σαφώς κατώτερη. Μπορείτε να φανταστείτε τι θα συνέβαινε αν ο Ολυμπιακός είχε πέντε χρόνια να πάρει πρωτάθλημα κι εκεί που πήγαινε να πλησιάσει την κορυφή, έτρωγε έξι γκολ από τον ΠΑΟ, την ΑΕΚ ή τον ΠΑΟΚ;
Ακόμα κι αυτοί που τώρα κάνουν λόγο για υπομονές και τα ρέστα, σε μια τέτοια περίπτωση θα ήταν οι πρώτοι που θα είχαν μπει στις μπουλντόζες και θα κατευθύνονταν στο Ρέντη για την «ανακαίνιση».
Κάθε τέτοια βραδιά εδώ και μια εικοσαετία, οι οπαδοί του Ολυμπιακού ζηλεύουν έναν Άγιαξ, μια Ντόρτμουντ, μια Πόρτο, μια Λιόν, μια Βαλένθια. Έτσι όπως είναι μαθημένοι όμως όλα αυτά τα χρόνια, δεν θα άντεχαν ούτε δυο κακές σεζόν των παραπάνω. Που, ιστορικά, είναι πολύ περισσότερες. Ποιος Ολυμπιακός ζηλεύει τώρα τη Λιόν, όπως συνέβαινε την περασμένη δεκαετία; Ποιος θα ήθελε να είναι η Βαλένθια των δυο χαμένων τελικών Τσάμπιονς Λιγκ που έχει επτά χρόνια να τερματίσει έστω στην τρίτη θέση;
Ζούμε/ζείτε στην Ελλάδα. Σε έναν ευλογημένο τόπο με καταραμένους κατοίκους. Όσες πιθανότητες υπάρχουν να αποκτήσουμε γερμανική ή γαλλική βιομηχανία, ισπανοπορτογαλικές (πρώην) αποκίες ή έστω ολλανδική νοοτροπία, τόσες είναι και οι πιθανότητές μας να δούμε κάποια στιγμή έναν ελληνικό σύλλογο σε αυτό το επίπεδο.
Και εννοείται πως ούτε τότε θα είμαστε/είστε ικανοποιημένοι, γιατί δε γίνεται να μένει η ομαδάρα μας/σας εκτός στόχων από τον Φλεβάρη. Με απλά λόγια, κατανοείστε την πραγματικότητα στην οποία ζείτε και μη ζηλεύετε ό,τι δεν μπορείτε να αντέξετε. Ειδικά όταν πρόκειται για «ζήλια» επιλεκτική που αφορά μονάχα χαρές κι επιτυχίες. Σαν την υπεργκόμενα που τη βλέπεις και σου τρέχουν τα σάλια, αλλά αν μια στο εκατομμύριο τη ρίξεις και τελικά σε κάνει τάρανδο, θα βρίζεις και θα καταριέσαι για μια ζωή…
Το μόνο που μπορείτε να κάνετε είναι να φανείτε λίγο πιο συνειδητοποιημένοι, άρα και περισσότερο υπομονετικοί. Δεν θα γίνει η ομάδα σας Άγιαξ, αλλά δεν θα ζει και σε ένα αρρωστημένο περιβάλλον όντας αναγκασμένη να παίρνει κάθε χρόνο το πρωτάθλημα, να φτάνει «έστω» στα προημιτελικά του Τσάμπιονς Λιγκ και όλα αυτά παίζοντας «μπαλάρα». Αλλιώς κινδυνεύουμε/ετε να μοιάσουμε/τε σαν κι αυτόν που δεν έχει να βάλει βρακί στον κώλο του, αλλά να ονειρεύεται λουλούδια και μεγαλεία για τον – ξέρετε ποιον…